Me bakar få julekaker til jul, men pepperkakehus, derimot. Der er det gravalvor. År for år har det auka i storleik og i år gjekk pepperkakebakarane for rekord. Det vart ei ein meter høg stavkyrkje, tungt lasta med melisglasur og non stop i fleire rundar.

Den kosta nesten eit ekteskap men i helga feira me nytt år med knus hus-fest med naboane. Bygget vart rive ned til stormande jubel og etterpå nytte både folk, fuglar og hjort godt av restane. Og ekteskapet, det består.

Me gjekk inn i helga med nyheiter om ny beredskapsplan, alvor, grunning på kva me har og om me er klare om noko skulle skje. Det er uvante tankar. Verda kjennest meir utrygg enn på lenge.

Så vart alvoret byta ut med dagar med drøs, augekontakt, klemmar og latter med naboar, familie, vener og kjende. Over bålpanna, i skisporet, på aketur, over ein kaffikopp, over eit vinglas.

Den siste kvelden av helga er nok ein nydeleg vinterkveld. Månen skin frå himmelen. I nabolaget flaumer lyset frå hus og fjøs, det ryk frå pipene. Juletreet med stjerne i toppen lyser ut gjennom vindaugene på Rygg bedehus. Skispora slynger seg over bøane. Verda kjennest brått tryggare enn på lenge. Den viktigaste beredskapen er at me har kvarandre.

Brått hadde beina bært meg 11 kilometer på kryss og tvers under joggeturen i nabolaget. Det var enkelt når beina brått var så lette.

Her kjem det aller kjekkaste hageprosjektet i fjor. Det som gjorde meg opp over øyrene forelska, som gav auger og nase flust med sanseinntrykk og som attpåtil var nyttig!

I forbindelse med dreneringsprosjektet, fekk me også planert rundt åkeren der det var nokre bærbuskar me kunne tenkje oss å flytte samt nokre gamle jordhaugar. Dette området hadde vore litt "ingenmannsland" der det låg mellom åker og steingard. Det var ikkje ein naturleg stad å opphalde seg, kun ein stad ein gjekk i kanten av når ein skulle forflytte seg frå a til b i åkeren. Det var med andre ord den perfekte staden for ei blomstereng!

Me skrapte av topplaget av jorda, flytta bærbuskane til motsatt side av åkeren der dei andre bærbuskane var. Det er fint å samle dei og me fekk også tetta igjen nokre holer slik at det no er ei fin rekke med bærbuskar langs åkeren.

På toppen la me eit lag med skjellsand då markblomar likar sandhaldig jord.

Så spreidde eg det eg hadde av blomsterfrø. Først ein runde i mai, og så ein runde i slutten av juni då eg var usikker på om eg hadde sådd nok frø. Eg brukte ein kombinasjon av NIBIO sine frøblandingar for Sørvestlandet og ein pose blå linblomar frå Solhatt.

Litt etter litt byrja det å spire. Det vaks høgare og høgare med grøne vekster, og etterkvart byrja dei blå kornblomane å sprette fram.

Etterkvart vart det fullt fargebonanza og fullt insektliv i åkeren!

Det var heilt vidunderleg og me kunne høyre ei konstant summing frå enga. Vakkert og veldig nyttig på fleire vis!

Så kom hausten og eg skulle passe på å slå enga slik at den fekk riste av seg frø, og me kunne fjerne dei gamle blomane så jorda ikkje vart tilført meir næring. Blomane trivst best i næringsfattig jord, så skal ein gjere det heilt etter boka, skal enga slås på tampen av sesongen.

Gjorde eg det? Neidu! Ikkje denne sarte sjela. Eg utsette det stadig vekk då blomstringa fortsette hjå mange blomar og det var full aktivitet hjå insekta. Så eg utsette og utsette ...

..og no er me her. Under snølaget ligg den uslådde blomsterenga og eg lurar på korleis det kjem til å gå i år.

Er løpet køyrt? Strategien no er å slå den så snart det er snøfritt og frosten er borte. Det kan skje allereie i neste veke når det er meldt ti plussgrader(!), men uansett kjem eg nok til å tilføre meir blomsterfrø denne våren også. Korleis kan ein leve utan ei slik blomstereng me hadde i fjor? Den er heilt klart komen for å bli.

Det fine med blomstereng, er at ingen plass er for liten og ingen plass er for stor (viss me ser vekk frå kronene det kostar å kjøpe frø, eller tide det tek å samle frø). Naturvernforbundet Hordaland har ein veldig fin steg-for-steg-guide til korleis du går fram. Ei av årsakene til at insektbestanden går ned, er rett og slett at det vert lengre og lengre mellom matfata. Let me vegkantar, enger og andre felt gro til, legg me til rette for at insektene får det dei treng. Rett og slett eit superlokalt miljøtiltak!

‍

Det finaste eg veit å pynte med, er grønt eg finn ute. Gjerne i ulike variantar saman. Det gjeld også i jula.

Like før jul plukka eg inn greiner av furu, gran, einer, tuja og buksbom og laga ein stor og ein mindre bukett. Nokre greiner eukalyptus som eg kjøpte hjå Søstrene Lye fekk også bli med. Miksen av ulike former, overflatar og nyansar av grønt er noko eg aldri blir lei av. Då ein av stilkane til ein amaryllis knakk, vart den del av eine bukette også og den vart juleraud.

Eg har blitt glad av å sjå at raude lys, blomar og andre detaljar har komt tilbake i feeden denne hausten. Nittitalsnostalgien regjerer og jula har blitt meir tradisjonell i fargane. Kvitt, sølv og andre kalde fargar er fint, men eg treng dei varme når det er vått og kaldt ute. Då vert det ekstra koseleg.

Ei anna sak som er fast inventar, er laukar av amaryllis og hyacinther. Eg lagar ofte små grupper av dei og dekker dei med mose. Så veks dei i takt med kalenderen i advent, og har du klart å justere vatninga rett, slår dei ut i full blom til jul. Somme gonger klarar eg det, somme gonger ikkje. I år kom amaryllisane i romjula. Hyacinthene må ha fått litt for lite vatn, for dei stoppa litt opp. Laukane er som små adventskalenderar der dei veks i takt med kalenderen.

Amaryllislaukane set eg mørkt og kaldt når dei er avblomstra, slik at eg kan ta dei opp att til neste desember. Hyacinthlaukane plantar eg ut i beda så dei fine blomane kan komme tilbake på eit seinare tidspunkt.

Ungane henta juletre saman med foreldra mine i skogen vår siste helga før jul. Då det er vanleg gran, toler ikkje greinene så mykje vekt. Det er difor best med julepynt som ikkje veg så mykje. Nytt av året er appelsinskivene som eg tørka i omnen før jul. Eg har laga tidlegare også, men dei var blitt så mørke.

I tillegg har eg ein flink kollega som heklar julepynt og eg kjøpte ti stjerner i kvit ull av henne. Er dei ikkje fine?

‍